In de hele voedselketen zijn nieuwe doelstellingen nodig voor een duurzame ontwikkeling en voor de gezondheid van de mens.
Vooruitgang in gewasbescherming heeft in het verleden sterk bijgedragen aan verhoging van de landbouwproductie en de oogstzekerheid. Gemakkelijk te verkrijgen en toe te passen, relatief goedkope, chemische gewasbeschermingsmiddelen bleken zeer efficiënt en betrouwbaar te zijn op grote gewasarealen.
De beschikbaarheid van deze middelen heeft geleid tot teeltsystemen die zijn gericht op maximale productie en daarmee tot landbouwmethoden met een grotere kans op insecten, onkruiden en ziekten. Dit resulteerde in een sterke afhankelijkheid van bestrijdingsmiddelen. De bezorgdheid over de invloed van chemische stoffen op het milieu namen steeds verder toe. Tegenwoordig wordt in de meeste Europese landen het systematisch gebruik van bestrijdingsmiddelen ter discussie gesteld. Men is zich steeds meer bewust van de ongewenste negatieve effecten op ecosystemen, niet-doelwit soorten en de menselijke gezondheid. Deze zorgen spelen vooral zeer sterk voor de INCO-landen en de buitenste EU regio’s waar ecosystemen zeer gevoelig zijn voor de schadelijke gevolgen van de toepassing van bestrijdingsmiddelen.
Bovendien zijn nieuwe doelstellingen nodig voor duurzame ontwikkeling en menselijke gezondheid: zorg voor voedselveiligheid in de hele voedselketen, bescherming van de gezondheid van werknemers in de industrie en in de landbouw, bescherming van natuurlijke bronnen en ecologische integriteit en biodiversiteit. Een aantal van de tot nu toe gebruikte bestrijdingsmiddelen verdwijnt nu van de markt vanwege bezorgdheid over hun milieu-effecten en veiligheid (bv. methylbromide en organische fosforverbindingen) of de ontwikkeling van resistentie door de te bestrijden organismen (bv. benzimidazolen).
Toenemend consumentenbewustzijn over voedselveiligheid en milieuaspecten heeft ook de eisen bij de terugdringing van bestrijdingsmiddelen in de conventionele landbouw in een stroomversnelling gebracht. Activiteiten zijn daarom gericht op de ontwikkeling van toedieningstechnieken bijvoorbeeld beslissingsondersteunende systemen (BOS) en technologieën voor precisielandbouw.
De toenemende zorg over de neveneffecten van bestrijdingsmiddelen heeft geleid tot een toename van biologische landbouw en andere ‘low-input’ systemen. De biologische landbouw is een zeer dynamische sector in de EU-landbouw en is sinds 1998 met 30% per jaar gegroeid, hoewel het uitgangsgpunt laag was en de situatie in de verschillende EU-landen wisselend is.
Afhankelijk van het ambitieniveau bij de terugdringing van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen ontstaan er in de hele EU diverse gewasbeschermingssystemen. Deze systemen variëren van tactische aanpassingen in de huidige teeltsystemen met rationalisering en reductie van het gebruik van bestrijdingsmiddelen op basis van risico-analyse en beslissingsondersteunende systemen, tot strategische benaderingen waarbij nieuwe teelt- en bedrijfssystemen worden ontworpen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van alternatieve bestrijdingsmethoden die tot doel hebben de afhankelijkheid van bestrijdingsmiddelen te verkleinen.
Voor het ondersteuning van deze veranderingen is het nodig dat producenten kunnen beschikken over nieuwe technologieën en toepassingen, wat op zijn beurt weer vraagt om een heroriëntatie op aanvullende en coherente inspanningen van onderzoeks- en ontwikkelingsorganisaties. Deze inspanningen moeten vooral gericht zijn op drie complementaire kernpunten:
Ondersteuning van deze veranderingen vereist ook een nieuwe visie op het gewasbeschermingsbeleid en -regulering. De noodzakelijke veranderingen moeten worden gezien als gezamenlijke doelstellingen in zowel ontwikkelde als in ontwikkelingslanden en moet een hoofdaspect worden van het landbouwkundig onderzoek.
Last update: 24/05/2023 - ENDURE © 2009 - Contact ENDURE - Disclaimer